Yeni Dünya, Yeni Normal, Yeni Kaygı

Pandemi süreci uzun süre daha hayatımızda olacak sanırım dünya geneline baktığımızda ve her şekilde incelediğimizde bile böyle olduğu aşikar. Artık Hijyen kuralları, maske, sosyal mesafe ve temizlik alışkanlığı hayatımızda sürekli olarak kalacak yeni normallerimiz oldu. Sağlıkla sürdürebilmek için hayatımızı sosyal alışkanlıklarımızı değiştirmek zorunda kalacağız, maske takmayı alışkanlık haline getirmeliyiz, insan sayısının fazla olduğu yerlere zorunlu olmadıkça gidilmemeli, bunun yerine online alışverişe biraz daha fazla yönelmeliyiz. Kuaförlere giderken de temkinli olmaya devam edilmelidir güzellik ve bakım merkezlerinde de mutlaka maske kullanılması gerekmektedir. Havlu, makas ve manikür-pedikür aletleri sterilize edildiğinden emin olmanız gerekmektedir hatta artık herkesin kendi bakım ekipmanları ve bir kit oluşturmalıdır. Kendi makasın tarağın, manikür setin, saç boyama ekipmanların fırçaların olmalı bundan sonra. Artık daha önce sahip olduğumuz rahat davranışlardan maalesef uzaklaşmak zorunda kalacağız. Dışarıda tuvalet kullanırken belki iki kez düşüneceğiz, temkinli olmak ve ellerimizi mutlaka kurallara göre yıkamak büyük önem arz edecek.

El sıkışabiliyorduk, sarılıp öpüşebiliyorduk, elimizi yıkıyorduk ama görünür kirlilik olduğunda yıkıyorduk, maskeyi hekimler riskli durumlarda kullanıyordu. Biz hiç bilmiyorduk ve kullanmıyorduk. Bu noktada Lösemi tedavisi olanlarla empati kurmayı ve böyle yaşamanın ne kadar zor olduğunu da tecrübe etmiş olduk, Lösemi tedavisi görenlere onların ailelerine,  Lösev çalışanlarına, Lösev gönüllülerine ve bağışçılarına bir kez daha selamlarımızı iletmek istiyorum.

Bunların hepsi hayatımıza Koronavirüs Covid-19 salgını ile girdi. Şimdi ‘Yeni Normal’ bunlarla birlikte olacaktır. Yani artık hepimiz birçok alışkanlığımızı, sosyal alışkanlığımızı değiştirmek durumunda kalacağız. Bu yaşadıklarımız hayatımızdan hiçbir zaman silinmeyecek ve bazen anı bazen takıntı bazen travma olarak bir şekilde hayatımızda varlığını sürdürecek.

Bu dönemde en çok yaşanan problemlerin başında kaygı bozuklukları ve anksiyetif yükselmeler geliyor. Normal zamanda da yani pandemi öncesinde de benzer yatkınlıkları olanlar bu süreci biraz daha ağır yaşıyorlar gördüğümüz kadarıyla.

Anksiyete; Kaygı ile seyreden bir hastalık grubudur. Dahilindeki diğer hastalıklardan mesela panik bozukluğun ana belirtisi panik ataktır. Hasta hiç beklemediği bir zamanda panik atak geçirir. Sosyal anksiyete bozukluğunda ise temel belirti hasta; evinde, ailesinin yanında çok dinginken sosyal ortamda kaygı yaşaması, ellerinin titremesi, sesinin titremesidir. Yaygın Anksiyete Bozukluğunda ise hastanın tüm günü hatta hayatı kaygı ile çok yorgun ve boğucu geçer. Travma Sonrasında Stres Bozukluğunda ise kişinin o konu gündeme geldiğinde o konudan uzaklaşmak istemesi, kişinin kendini kötü hissetmesidir.

Kaygı ortamını hafifletmek ve kendinizi iyi hissetmek için şunları yapabilirsiniz ve hızlı fayda sağlarsınız

Bunları basitçe şu başlıklar altında toplayabiliriz;

1. İlk önce evde pijamayla dolaşmayı bırakmalısınız, rahat edebileceğiniz ev kıyafetleri giymek daha iyidir.
2. Normalde evinizde yaptığınız günlük uygulamalara devam edin rutini koruyup geliştirin.
3. Yapabiliyorsanız, farklı aktiviteleri için evin farklı odalarını kullanınız. Kendinize evde yapabileceğiniz görevler (tamirat, dolap düzenleme, evinizde odalarda eşyaların yerini değiştirme gibi) işler yaratınız.
4. Mutfak terapidir, sağlıklı yiyecekler yemeğe özen göstermek gerek. Amacınız sadece yemek pişirmek değil, internetten ya da yemek kitaplarından farklı tarifler bulup yapmayı deneyerek zamanı yavaş ve keyifli kullanın. Bu işleri yaparken, müzik dinlemek, evinizdeki diğer bireylerinde sizlere katılmasını sağlayarak eğlenceli zaman geçirmeye çalışın. Yemek yapmak bahane sakinleşmek şahane.
5. Sofralarınızı her zamankinden farklı biçimde kurun, dolaplarda misafirlere sakladığınız örtülerinizi, tabak, bardaklarınızı kullanın.
6. Vücut sağlığınızı ihmal etmeyin. Belki kendi başınıza belki ailenizle meditasyon, yoga, nefes egzersizleri, kas gevşeme egzersizleri, farkındalık egzersizleri yapabilirsiniz. (İsterseniz internet aracılığı ile birçok örnek bulabilirsiniz). Dans etmeyi bu süreçte bütün dünya denedi ve çok mutlu oldu.
7. Felsefik kitaplar, kişisel gelişim kitapları okuyabilirsiniz.
8. Kültür fizik, esneme, rahatlama hareketleri yapmayı deneyebilirsiniz
9. Yeterince uyku uyumanız, sağlıklı yemek yemek ve moralinizi yüksek tutmak kadar bağışıklık sisteminizi güçlendirecektir. Gündüz uykusundan uzak durun bu dönemde, gece yatağınızda televizyon, bilgisayar, tablet, cep telefonu gibi uyku kalitenizi bozacak şeyler kullanmayın. Yatmadan önce biraz kitap okuyabilirsiniz.
10. Yardım etmeniz gereken aile büyükleriniz, yaşamını kolaylaştırabileceğiniz insanlar var ise, kendinizi ve onları riske atmayacak şekilde onlara yardım etme (komşularınız da dahil) yollar arayın.
11. Teknolojiyi kullanarak, aile bireylerinizle, meslektaşlarınızla kontak içinde kalın. Telefonlaşın, sosyal medya ile haberleşin, mümkünse görüntülü görüşmeler yapın.
12. Aile hekiminiz veya hastalıklarınızı takip eden doktorlarla kontak oluşturarak, kendinizin bilgilendirilmesini sağlayınız ve düzenli kullandığınız ilaçlarınızı ihmal etmeyin.
13. Üzücü ve şiddet içeren yayınlardan çok eğlenceli televizyon dizileri, programları, filmleri seyretmeye çalışın. Evde sizinle beraber olan insanlarla veya internet üzerinden oyunlar oynayarak zihinsel aktiviteler yapın.
14. Tükenmişlik sendromu yaşamamak için, aşırı zorlanmalardan, iş yükünden kaçının.
15. Kendinizi olumlu düşüncelere yönlendiriniz, olumlu paylaşımlarda bulunun ve negatifteki kişilerle özellikle enerji vampirleri ile görüşmeyi azaltın.
16. Pozitifte kalın daima. Problemi çözmeye çalışan insanlarla iş birliği içinde kalın ve kendinizi de onları da olumlu düşüncelere cesaretlendiriniz
17. Her olumsuzluğu geleceğe yansıtmamaya çalışınız, tüm alınan tedbirlerin geçici olduğunu, bunların hepsinin geçeceğini ve yalnız olmadığınızı, herkesin aynı durumda olduğunu unutmayın.
18. ilgi kirliliğinden uzak durun. Doğru bilgileri verdiğine inandığınız haberleri izleyiniz ve bu izlemeleri belli sınırda tutunuz, her an haber başında anlık gelişmeleri izlemek yerine kendinize uygun gördüğünüz aralarla haberleri izlemeye çalışın.
19. Size mutluluk verecek ve anlamlı olabilecek aktiviteleri bulmaya, yapmaya özen gösterin.

BECK Anksiyete Testi

Değerli okuyucumuz; Bu testin amacı size herhangi bir psikolojik tanı koymak değildir. Temel amaç, herhangi bir ruhsal sorununuzun olup olmadığı konusunda size fikir vermek, ruh sağlığı profesyonellerine başvurma kararınızı verirken,  göz önüne alabileceğiniz bilimsel temeli olan bir  geri bildirim almanızı sağlamaktır.

Aşağıda insanların kaygılı ya da endişeli oldukları zamanlarda yaşadıkları bazı belirtiler verilmiştir. Lütfen her maddeyi dikkatle okuyunuz.Daha sonra, her maddedeki belirtinin BUGÜN DAHİL SON BİR (1) HAFTADIR sizi ne kadar rahatsız ettiğini yandakine uygun yere (x) işareti koyarak belirleyiniz.

		HİÇ	HAFİF DÜZEYDE	ORTA DÜZEYDE	CİDDİ DÜZEYDE
1	Bedeninizin herhangi bir yerinde uyuşma veya karıncalanma
2	Sıcak/ ateş basmaları
3	Bacaklarda halsizlik, titreme
4	Gevşeyememe
5	Çok kötü şeyler olacak korkusu
6	Baş dönmesi veya sersemlik
7	Kalp çarpıntısı
8	Dengeyi kaybetme duygusu
9	Dehşete kapılma
10	Sinirlilik
11	Boğuluyormuş gibi olma duygusu
12	Ellerde titreme
13	Titreklik
14	Kontrolü kaybetme korkusu
15	Nefes almada güçlük
16	Ölüm korkusu
17	Korkuya kapılma
18	Midede hazımsızlık ya da rahatsızlık hissi
19	Baygınlık
20	Yüzün kızarması
21	Terleme (sıcaklığa bağlı olmayan)

 

Beck anksiyete ölçeği içinde bulunan sorulara verilen cevapların puanları vardır.

Hiç seçeneği 0 puan, hafif 1 puan, orta 2, ciddi seçeneği ise 3 puandır.

Testin sonunda puanlar toplanır.

1. 8-15 puan arası hafif anksiyete belirtileri,
2. 16-25 puan arası orta düzeyde anksiyete belirtileri,
3. 26-63 puan arası şiddetle düzeyde anksiyete belirtileri olarak kategorize edilir.

Şiddetli düzeyde anksiyete belirtileri bulunan kişilerin bir doktora başvurması tavsiye edilir.

Yazar: Özgür Aksuna
Kaynak. www.magdergi.com